FIBROSCAN
FIBROSCANFibroScan® służy do oceny stopnia uszkodzenia wątroby metodą elastograficzną. W naszym Centrum Medycznym wykonujemy to badanie aparatem firmy Echosense : FibroScan 530 compact z dwoma sondami M i XL do badania osób dorosłych i otyłych , z najnowszym oprogramowaniem SMARTEXAM do oceny ilościowej stłuszczenia wątroby.
Elastografia może zastąpić biopsję w przypadkach, kiedy zabieg ten ma na celu ocenę zaawansowania zmian struktury wątroby w przebiegu przewlekłych zapaleń o różnej etiologii
Ilościowy pomiar zwłóknienia i stłuszczenia jest całkowicie nieinwazyjny: nie wiąże się z uszkodzeniem ciągłości tkanek, nie jest również wymagane pobranie krwi ani wykonywanie biopsji
Liczne badania naukowe, obejmujące już łącznie kilkadziesiąt tysięcy pacjentów, wykazały dużą zgodność w określaniu stopnia zaawansowania zwłóknienia pomiędzy metodą elastograficzną a badaniem histopatologicznym bioptatu wątroby.
Badanie wykonywane jest przez doświadczonego lekarza , posiadającego certyfikat nadane przez producenta urządzenia, firmę Echosens.
Elastografia FibroScan polega na pomiarze elastyczności tkanki wątroby przy pomocy fal ultradźwiękowych. Podczas badania lekarz przeprowadza ultrasonografię, w trakcie której wprowadzane są impulsy fal, powodujące mikroskalowe drgania tkanki. Zaawansowana głowica, wchodząca w skład urządzenia FibroScan, generuje impuls mechaniczny, który jest przenoszony w głąb wątroby. Szybkość przemieszczania się powstałej w ten sposób fali jest zależna od stopnia spoistości („sztywności”) wątroby. Stopień ten zwiększa się wprost proporcjonalnie do stopnia zaawansowania zwłóknienia. Wyniki pomiarów prędkości fali są komputerowo przetworzone, a wynik końcowy stanowi wartość średnią z 10 pomiarów, co zapewnia maksymalny obiektywizm oceny.
Fale poruszają się szybciej w obszarach o większej gęstości niż w tych o mniejszej, dzięki czemu można rozpoznać nieprawidłowości w sztywności organu.
Informacje o wyniku sprężystości wątroby
Wynik sprężystości wątroby jest wyrażony w kilopaskalach (kPa). Wyniki w normie zwykle mieszczą się w zakresie od 2 do 7 kPa. W przypadku choroby wątroby wynik może być wyższy, niż przewiduje norma. Najwyższy możliwy wynik to 75 kPa.
Wykorzystanie wyniku badania sprężystości wątroby do określenia wyniku zwłóknienia.
Lekarz wykorzysta wyniki badania sprężystości wątroby oraz wywiad medyczny do określenia wyniku zwłóknienia. Wyniki mogą być w zakresie od normalnego do zaawansowanego.
- Normalne: oznacza to, że na wątrobie nie ma zwłóknień lub występują łagodne zwłóknienia.
- Umiarkowane i poważne: oznacza to zwłóknienia, które mogą zostać odwrócone (wchłonięte) poprzez odpowiednie leczenie wątroby. Wprowadzenie dobrego odżywiania i zdrowego stylu życia również mogą spowolnić lub odwrócić proces nagromadzenia bliznowaceń w wątrobie. Bliznowacenie o średnim stopniu może nie dawać żadnych objawów.
- Zaawansowane: marskość wątroby jest późną formą zaawansowanego bliznowacenia wątroby. Dochodzi do tego w wyniku przewlekłej (długotrwałej) choroby wątroby.
Do oceny stopnia zwłóknienia wątroby stosuje się również pięciopunktową skalę METAVIR, gdzie F0 oznacza brak zwłóknienia, a F4 świadczy już o marskości.
Informacje o wyniku CAP
Lekarz zastosuje wynik CAP, aby określić stopień stłuszczenia wątroby. Wynik CAP jest mierzony w decybelach na metr (dB/m). Ten wynik obejmuje zakres od 100 dB/m do 400 dB/m. Wynik CAP i stopień stłuszczenia mogą zmieniać się w czasie.
W poniższej tabeli przedstawiono zakresy wyników CAP oraz odpowiadające im stopnie stłuszczenia. Wskazują one, jak bardzo wątroba jest dotknięta nagromadzeniem tłuszczu. Wątroby w normie mogą mieć zmiany tłuszczowe na poziomie do 5%. Wynik poniżej 238 dB/m oznacza, że zmiany tłuszczowe w wątrobie nie przekraczają normy.
Wynik CAP
Stopień stłuszczenia
Część wątroby dotknięta zmianami tłuszczowymi
od 238 do 260 dB/m
S1
Mniej niż ⅓ (od 11% do 33%)
od 260 do 290 dB/m
S2
Między ⅓ a ⅔ (od 34% do 66%)
od 290 do 400 dB/m
S3
Więcej niż ⅔ (67%)
Badanie to może być wykonane u niemal wszystkich pacjentów, praktycznie nie istnieją bezwzględne przeciwwskazania, nie ma też żadnych wynikających z jego wykonania zagrożeń. Wartość badania może być natomiast wyraźnie ograniczona u chorych z niekorzystnymi warunkami anatomicznymi (znacznego stopnia otyłość) lub z wodobrzuszem. Nie jest również wskazane wykonywanie badania elastograficznego podczas ciąży
Aby wyeliminować trudności związane z nietypowymi warunkami anatomicznymi opracowano specjalne głowice: Sonda S przeznaczona dla małych dzieci oraz Sonda XL dla pacjentów ze znaczną otyłością.
W przeciwieństwie do biopsji wątroby oraz metod nieinwazyjnych opartych na badaniach biochemicznych, wynik otrzymać można natychmiast po wykonaniu badania
Biochemiczne metody oceny włóknienia (od najprostszych, opartych na ocenie morfologii krwi i aktywności AspAT (APRI), do bardzo wyszukanych i kosztownych, jak FibroTest czy FibroMax), podlegają istotnemu wpływowi chorób towarzyszących, zaburzeń metabolicznych czy tez stosowanych leków, które nie mają wpływu na wynik badania elastograficznego.
Fibroscan może służyć nie tylko do diagnostyki chorych z rozpoznaną uprzednio chorobą wątroby, ale również do badań przesiewowych, mających na celu wykrycie bezobjawowego uszkodzenia wątroby o dowolnej etiologii na wczesnym etapie i wyselekcjonowanie osób wymagających pogłębionej diagnostyki hepatologicznej. W aparatach nowego typu (FibroScan 530) możliwa jest również ocena ilościowa stopnia stłuszczenia wątroby.
Metody nieinwazyjne oceny włóknienia są obecnie standardem w diagnostyce hepatologicznej na całym świecie i są zalecane przez najważniejsze hepatologiczne towarzystwa naukowe jako badania „pierwszej linii” w diagnostyce przewlekłego wirusowego zapalenia wątroby typu C.
Biopsja zalecana jest jedynie w sytuacjach, kiedy stwierdza się niegodność wyniku ze stanem klinicznym chorego lub w przypadku współistnienia zakażenia HCV z chorobą wątroby o innej przyczynie.
FibroScan może służyć do oceny stopnia zaawansowania włóknienia w następujących chorobach wątroby i sytuacjach klinicznych:
- Przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby typu B
- Przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby typu C
- Stłuszczeniowe zapalenie wątroby (NASH)
- Alkoholowe zapalenie wątroby (ASH)
- Pierwotna marskość żółciowa
- Pierwotne stwardniające zapalenie dróg żółciowych
- Autoimmunologiczne zapalenie wątroby (metoda pomocnicza)
- Spichrzeniowe choroby wątroby
- Toksyczne zapalenia wątroby
- Kryptogenne zapalenia wątroby
- Monitorowanie pacjentów po przeszczepach wątroby
- Niewyjaśnione podwyższenie aktywności ALAT i ASPAT
Przygotowanie do badania:
Aby wyeliminować wpływ spożytego posiłku na wynik badania, zaleca się wykonywanie go na czczo lub po upływie czterech (optymalnie sześciu) godzin po posiłku. Do badania należy zgłosić się z dokumentacją medyczną dotyczącą choroby wątroby oraz chorób towarzyszących.
FibroScan® służy do oceny stopnia uszkodzenia wątroby metodą elastograficzną. W naszym Centrum Medycznym wykonujemy to badanie aparatem firmy Echosense : FibroScan 530 compact z dwoma sondami M i XL do badania osób dorosłych i otyłych , z najnowszym oprogramowaniem SMARTEXAM do oceny ilościowej stłuszczenia wątroby.
Elastografia może zastąpić biopsję w przypadkach, kiedy zabieg ten ma na celu ocenę zaawansowania zmian struktury wątroby w przebiegu przewlekłych zapaleń o różnej etiologii
Ilościowy pomiar zwłóknienia i stłuszczenia jest całkowicie nieinwazyjny: nie wiąże się z uszkodzeniem ciągłości tkanek, nie jest również wymagane pobranie krwi ani wykonywanie biopsji
Liczne badania naukowe, obejmujące już łącznie kilkadziesiąt tysięcy pacjentów, wykazały dużą zgodność w określaniu stopnia zaawansowania zwłóknienia pomiędzy metodą elastograficzną a badaniem histopatologicznym bioptatu wątroby.
Badanie wykonywane jest przez doświadczonego lekarza , posiadającego certyfikat nadane przez producenta urządzenia, firmę Echosens.
Elastografia FibroScan polega na pomiarze elastyczności tkanki wątroby przy pomocy fal ultradźwiękowych. Podczas badania lekarz przeprowadza ultrasonografię, w trakcie której wprowadzane są impulsy fal, powodujące mikroskalowe drgania tkanki. Zaawansowana głowica, wchodząca w skład urządzenia FibroScan, generuje impuls mechaniczny, który jest przenoszony w głąb wątroby. Szybkość przemieszczania się powstałej w ten sposób fali jest zależna od stopnia spoistości („sztywności”) wątroby. Stopień ten zwiększa się wprost proporcjonalnie do stopnia zaawansowania zwłóknienia. Wyniki pomiarów prędkości fali są komputerowo przetworzone, a wynik końcowy stanowi wartość średnią z 10 pomiarów, co zapewnia maksymalny obiektywizm oceny.
Fale poruszają się szybciej w obszarach o większej gęstości niż w tych o mniejszej, dzięki czemu można rozpoznać nieprawidłowości w sztywności organu.
Informacje o wyniku sprężystości wątroby
Wynik sprężystości wątroby jest wyrażony w kilopaskalach (kPa). Wyniki w normie zwykle mieszczą się w zakresie od 2 do 7 kPa. W przypadku choroby wątroby wynik może być wyższy, niż przewiduje norma. Najwyższy możliwy wynik to 75 kPa.
Wykorzystanie wyniku badania sprężystości wątroby do określenia wyniku zwłóknienia.
Lekarz wykorzysta wyniki badania sprężystości wątroby oraz wywiad medyczny do określenia wyniku zwłóknienia. Wyniki mogą być w zakresie od normalnego do zaawansowanego.
- Normalne: oznacza to, że na wątrobie nie ma zwłóknień lub występują łagodne zwłóknienia.
- Umiarkowane i poważne: oznacza to zwłóknienia, które mogą zostać odwrócone (wchłonięte) poprzez odpowiednie leczenie wątroby. Wprowadzenie dobrego odżywiania i zdrowego stylu życia również mogą spowolnić lub odwrócić proces nagromadzenia bliznowaceń w wątrobie. Bliznowacenie o średnim stopniu może nie dawać żadnych objawów.
- Zaawansowane: marskość wątroby jest późną formą zaawansowanego bliznowacenia wątroby. Dochodzi do tego w wyniku przewlekłej (długotrwałej) choroby wątroby.
Do oceny stopnia zwłóknienia wątroby stosuje się również pięciopunktową skalę METAVIR, gdzie F0 oznacza brak zwłóknienia, a F4 świadczy już o marskości.
Informacje o wyniku CAP
Lekarz zastosuje wynik CAP, aby określić stopień stłuszczenia wątroby. Wynik CAP jest mierzony w decybelach na metr (dB/m). Ten wynik obejmuje zakres od 100 dB/m do 400 dB/m. Wynik CAP i stopień stłuszczenia mogą zmieniać się w czasie.
W poniższej tabeli przedstawiono zakresy wyników CAP oraz odpowiadające im stopnie stłuszczenia. Wskazują one, jak bardzo wątroba jest dotknięta nagromadzeniem tłuszczu. Wątroby w normie mogą mieć zmiany tłuszczowe na poziomie do 5%. Wynik poniżej 238 dB/m oznacza, że zmiany tłuszczowe w wątrobie nie przekraczają normy.
|
Wynik CAP |
Stopień stłuszczenia |
Część wątroby dotknięta zmianami tłuszczowymi |
|
od 238 do 260 dB/m |
S1 |
Mniej niż ⅓ (od 11% do 33%) |
|
od 260 do 290 dB/m |
S2 |
Między ⅓ a ⅔ (od 34% do 66%) |
|
od 290 do 400 dB/m |
S3 |
Więcej niż ⅔ (67%) |
Badanie to może być wykonane u niemal wszystkich pacjentów, praktycznie nie istnieją bezwzględne przeciwwskazania, nie ma też żadnych wynikających z jego wykonania zagrożeń. Wartość badania może być natomiast wyraźnie ograniczona u chorych z niekorzystnymi warunkami anatomicznymi (znacznego stopnia otyłość) lub z wodobrzuszem. Nie jest również wskazane wykonywanie badania elastograficznego podczas ciąży
Aby wyeliminować trudności związane z nietypowymi warunkami anatomicznymi opracowano specjalne głowice: Sonda S przeznaczona dla małych dzieci oraz Sonda XL dla pacjentów ze znaczną otyłością.
W przeciwieństwie do biopsji wątroby oraz metod nieinwazyjnych opartych na badaniach biochemicznych, wynik otrzymać można natychmiast po wykonaniu badania
Biochemiczne metody oceny włóknienia (od najprostszych, opartych na ocenie morfologii krwi i aktywności AspAT (APRI), do bardzo wyszukanych i kosztownych, jak FibroTest czy FibroMax), podlegają istotnemu wpływowi chorób towarzyszących, zaburzeń metabolicznych czy tez stosowanych leków, które nie mają wpływu na wynik badania elastograficznego.
Fibroscan może służyć nie tylko do diagnostyki chorych z rozpoznaną uprzednio chorobą wątroby, ale również do badań przesiewowych, mających na celu wykrycie bezobjawowego uszkodzenia wątroby o dowolnej etiologii na wczesnym etapie i wyselekcjonowanie osób wymagających pogłębionej diagnostyki hepatologicznej. W aparatach nowego typu (FibroScan 530) możliwa jest również ocena ilościowa stopnia stłuszczenia wątroby.
Metody nieinwazyjne oceny włóknienia są obecnie standardem w diagnostyce hepatologicznej na całym świecie i są zalecane przez najważniejsze hepatologiczne towarzystwa naukowe jako badania „pierwszej linii” w diagnostyce przewlekłego wirusowego zapalenia wątroby typu C.
Biopsja zalecana jest jedynie w sytuacjach, kiedy stwierdza się niegodność wyniku ze stanem klinicznym chorego lub w przypadku współistnienia zakażenia HCV z chorobą wątroby o innej przyczynie.
FibroScan może służyć do oceny stopnia zaawansowania włóknienia w następujących chorobach wątroby i sytuacjach klinicznych:
- Przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby typu B
- Przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby typu C
- Stłuszczeniowe zapalenie wątroby (NASH)
- Alkoholowe zapalenie wątroby (ASH)
- Pierwotna marskość żółciowa
- Pierwotne stwardniające zapalenie dróg żółciowych
- Autoimmunologiczne zapalenie wątroby (metoda pomocnicza)
- Spichrzeniowe choroby wątroby
- Toksyczne zapalenia wątroby
- Kryptogenne zapalenia wątroby
- Monitorowanie pacjentów po przeszczepach wątroby
- Niewyjaśnione podwyższenie aktywności ALAT i ASPAT
Przygotowanie do badania:
Aby wyeliminować wpływ spożytego posiłku na wynik badania, zaleca się wykonywanie go na czczo lub po upływie czterech (optymalnie sześciu) godzin po posiłku. Do badania należy zgłosić się z dokumentacją medyczną dotyczącą choroby wątroby oraz chorób towarzyszących.